Uydumuz Ay hakkında bazı bilgilere sahip olabilirsiniz. Ama muhtemelen bunları, en azından bazılarını daha önce hiç duymamıştınız…
Bir çok gece gökyüzünde bizi selamlayan uydumuz Ay, sadece bize görünen yüzünden ibaret değil. Örneğin Ay’ın bizden ne kadar uzakta olduğunu, hangi hızla döndüğünü biliyor muydunuz?
İşte Ay hakkında belki merak ettiğiniz, muhtemelen bilmediğiniz gerçekler.
Ay’ın yörüngesi
– Ay’ın bir günü, yani gün doğumundan gün batışına kadar geçen süre, 708 saattir.
– Yörüngesi kusursuz bir daire değildir. Dünyaya en yakın 363.105 km, en uzak 405.696 km mesafede bulunur.
– Kendi etrafında 16 km/saat hızla döner. Dünya ise kendi etrafında 1.670 km/saat hızla döner.
– Ay, Dünya’nın etrafında 3.700 km/saat hızla dönmektedir
– Ay’ın kendi etrafında dönmesi 27,3 gün sürer. Bu, aynı zamanda Ay’ın Dünya etrafındaki dönüşünü tamamladığı süredir. Bu yüzden Ay’ın hep aynı yüzünü görürüz.
– Güneş sistemindeki beşinci büyük uydudur (Ganymede, Titan, Callisto, Io, Ay).
Dünya ve Ay
– Ay Dünyadan 384.400 km uzaklıktadır ve giderek Dünya’dan uzaklaşmaktadır. İlk oluştuğunda Dünya’dan yalnızca 22.500 km uzaklıktaydı.
– Dünya’ya en yakın olduğu dönemde yüzde 14 daha büyük, yüzde 30 daha parlak görünür.
– Gelgitler: Ay, Dünya’da denizlerin her gün iki kez yükselmesine ve iki kez alçalmasına neden olur.
– Dünya’nın yaklaşık dörtte biri çapındadır ancak kütlesi Dünya’nın yalnızca yüzde 1’idir. Bazı bilim adamları, Dünya-Ay sistemini ikili gezegen olarak kabul ediyorlar.
– Dünya’da tohumdan yetişen 400 ağaç, Ay’a Apollo 14 astronotu Roosa tarafından götürülmüştür.
– Dolunay, 29,5 günde bir gerçekleşir.
– Her Dolunay’ın bir adı vardır. Şubat’ta “Kar Ay’ı”, Eylül’de “Hasat Ay’ı” ve Ekim’de “Avcı Ay’ı” adını alır.
– Dünyadan yaklaşık 5 km uzaklıkta bulunan asteroid Cruithne, geçmişte “ikinci ay” sanılmıştır.
– Cruithne’nin dünya etrafındaki at nalı şeklindeki dönüşünü tamamlaması, 770 yıl sürer.
– Aslında Dünya etrafında dönen birçok “mini aylar” bulunmaktadır. Bazıları yörüngesini 9 ayda tamamlarken, bazılarının başa dönmesi on yıllar alabilir.
– “Supermoon”, Ay’ın Dünya’ya en yakın olduğu ve gücünü yüzde 42 artırdığı dönemdir.
Ay’a yolculuk
– Otomobilinizi 110 km/saat hızla sürseydiniz, Ay’a 135 günde varırdınız.
– Ay’a ilk adım atılan yıl, 1972 idi.
– Ay’a gönderilen özel “arabalar” (Lunar Roving Vehicle – LRV), Dünya’da yaklaşık 210 kg ağırlığındaydı ve Ay’da 490 kg’a kadar ağırlık taşıyabiliyorlardı.
– Apollo görevleri sırasında üç LRV, toplam 90 km mesafe kat etti.
– LRV’leri uçakları tasarlayan Boeing üretmişti.
– 1971’de LRV’lerin üretilmesi, 38 milyon dolara mal olmuş, birinin üretim 17 ay sürmüştü.
– LRV’nin ulaştığı en yüksek hız, Apollo 17 görevinde 18,5 km/saat oldu.
Ay’ın jeolojisi
– Yumurtaya yakın bir şekli vardır – büyük olan bölümü, dünyaya bakar.
– 4,5 milyar yıl yaşında (Ay üzerinde bulunan en yaşlı taş).
– Yerçekimi, dünyadakinin altıda biri kadardır.
– Sıcaklık, en düşük -153 santigrat derece (güneşe bakmayan yüzü), en yüksek ise 123 santigrat derecedir (güneşe bakan yüzü).
– Ay’ın en yüksek dağları, 5.000 metre yüksekliğe ulaşmaktadır (Dünya’nın en yüksek dağı olan Everest Dağı ile yaklaşık olarak aynı).
– Atmosferi incedir, yani toz veya bir ayak izi, yüzyıllarca bozulmadan kalabilir.
– En derin kraterleri, 4.500 metre derinliğe ulaşmaktadır.
– Ay tozu, toz parçacıklarının çok küçük ve sivri uçlu olması nedeniyle insanlar için zehirlidir.
– Ay’ın güney kutbundaki derin kraterlerde buz bulunmuştur.
Kaynak: chip